تعزیه خوانی؛ هنری 400 ساله در کاشمر - مجله سرگرمی

محمد ناصری در گفت وگو با خبرنگار خبرنگاران، بیان کرد: هنر تعزیه گونه ای از نمایش است که حوادث تاریخی به خصوص عاشورا را در یک بستر اجرایی میدانی روایت می کند و تنها هنر دینی ا ست که به بالندگی رشته تئاتر بسیار کمک نموده و در واقع به خوبی توانسته مذهب شیعه را در گونه های مختلف به اجرا گذارد و معرفی کند.

وی تعزیه را به نوعی مبلغ دین دانست و اظهار کرد: در خصوص شکل گیری تعزیه دو روایت وجود دارد یکی به زمان سیاوش و دیگری به شهادت امام حسین(ع) برمی شود که خواجه عبدالله انصاری شروه خوانی را در جای قبر امام حسین(ع) شکل می دهد.

ناصری بیان نمود: با این وجود آنچه بیشتر در کتب به آن توجه شده تعزیه از زمان مرگ سیاوش اجرا می شده و به نوعی حوادث را بازنگری می کردند که به مرور به شکل تعزیه و هنر دینی برای ما به ارمغان آمده است.

وی همچنین به تاریخچه تعزیه خوانی در منطقه کاشمر اشاره کرد و اضافه نمود: براساس پژوهش های اجرا شده می توان قدمت 400 ساله را برای تعزیه خوانی کاشمر خاطرنشان کرد.

این پژوهشگر آیین مذهبی بیان کرد: پس از جستجو در اسناد مختلف، سندی به دست آمده که بر اساس آن تعزیه خوانان روستای فدافن در 400 سال قبل نامه ای به مراجع تقلید آن زمان در نجف می نویسند مبنی بر اینکه می توان پولی که مردم در زمان اجرای تعزیه خوانی بر روی پارچه و یا کاسه ای که دور می دهند، می ریزند؛ خرج زندگی کرد و یا فقط باید در راه تعزیه امام حسین(ع) هزینه شود.

وی بیان کرد: این نشان می دهد در 400 سال قبل تعزیه خوانان منطقه نسبت به این مسائل دغدغه بسکمک داشتند و مقید بودند و این تنها سندی است که به صورت مکتوب برای قدمت این هنر می شود به آن ها توجه داشت.

کاشمر پایه اصلی تعزیه خوانی ایران

ناصری با بیان اینکه با این تاریخچه تعزیه خوانی در منطقه می توان از کاشمر به عنوان مهد تعزیه در کشور نام برد، بیان نمود: اکنون در کشور دو شهر وجود دارد که در یونسکو به عنوان پایه های اصلی تعزیه ایران ثبت شده اند که یکی کاشمر و دیگری تفرش است.

وی همچنین اضافه نمود: به رغم اینکه اکنون دو روستای طرق در بخش کوهسرخ و قلعه بالا در بخش مرکزی را به عنوان مناطق اصلی تعزیه خوانی می توان معرفی نمود اما ورود اولیه تعزیه به کاشمر به میرزای شاهرودی بر می شود.

این پژوهشگر تعزیه اظهار کرد: میرزای شاهرودی اولین نفری است که از شاهرود سمنان به این مناطق می آید و تعزیه را آغاز نموده و تاکنون ادامه دارد.

وی همچنین یادآور شد؛ در روستای طرق بخش کوهسرخ میدانی به نام عاشورا با قدمت بسیار زیادی برای اجرای تعزیه وجود دارد که از ساختار اولیه روستا شکل گرفته است.

ناصری در ادامه از حمزه جهان افکن، قربانی از کوهسرخ و رجب زاده از کاشمر و افتاده از روستای قلعه بالا به عنوان پیشکسوتان هنر تعزیه در شهرستان کاشمر نام برد که دارای شیوه های خاص خواندن هستند، نسخه های خاصی می نویسند و به نوعی سرآمد تعزیه خوانان منطقه ترشیز از آن ها نام برده می شود.

این پژوهشگر تعزیه ادامه داد: در کاشمر نمی توان گفت که در اجرای شیوه های تعزیه خوانی، دارای مکتب هستیم چون خودمان وام گیرنده هستیم و تعزیه خوانان این منطقه مکتب اصفهان، اراکی و شاهرودی می خوانند و خودشان مکتب خاصی ندارند.

وی گفت: متاسفانه تعزیه خوانان کاشمری به رغم اینکه برجسته هستند اما ساختاری برای خود تعریف نکردند که با شیوه منطقه خراسان اجرا شود، در این خصوص کم کاری های بسکمک هم شده به طوری که در دهه های گذشته نسخه نویس بسیار خوبی به نام حسامی در منطقه کوهسرخ داشتیم اما کسی نبود این آثار را جمع آوری کند و به چاپ برساند.

این پژوهشگر تعزیه اضافه نمود: به رغم اینکه نسخه های جدید داریم که به روز می نویسند اما حمایت نمی شوند، مجالس و شبیه خوانان بسیار خوبی در کاشمر داریم که از سران تعزیه خوانان کشوری چیزی کم ندارند ولی به خوبی معرفی نشده اند.

ناصری بیان نمود: با توجه به حضور گروه های تعزیه در جشنواره های آیینی سنتی نشان می دهد این هنر در کاشمر هنوز فعال است و دست اندرکاران در رویدادهای هنری حضور فعال دارند، در حال حاضر حاج محمدرضا رجب زاده از جمله افرادی است که طی دو دوره در جشنواره های بین المللی مقام اول را کسب نمود.

امکان ندارد شیوه جدیدی در تعزیه ابداع کنیم

وی در ادامه بیان نمود: در اینکه شبیه خوانی به شیوه جدید و یا قدیم اجرا شود نگاه های مختلفی وجود دارد اما ابتدا باید ساختار و نشانه های تعزیه را شناخت، نمی توان ساختار شکنی نمود و گفت تعزیه را به شیوه جدید اجرا کنیم و نشانه ها و ساختارهای نمایش ایرانی را کنار بگذاریم.

این پژوهشگر تعزیه ساختارها را اصالت تعزیه خوانی دانست و گفت: هرچند نمی توان ساختارها را نو و یا کهنه نمود اما آنچه باید به آن توجه کرد این است نمی توان همانند قدیم مجلس تعزیه را به مدت سه ساعت خواند، تعزیه خوانان فعلی باید مقداری نسخ را تصحیح کنند البته این به معنای تغییر در نوع اجرا نیست.

وی همچنین اضافه نمود: هرچند باید در لباس، موسیقی و نوع دستگاه های موسیقیایی و خواندن تعزیه توجه بیشتری شود اما اینکه بخواهیم شیوه جدیدی در تعزیه ابداع کنیم امکان ندارد.

ناصری در خصوص کارکرد تعزیه در گذشته گفت: در واقع تعزیه یک اجرای مردمی است، اکنون هم این شیوه ادامه دارد ولی نگاه ها در حال تغییر است.

دوره گردان به تعزیه ضربه زده اند

این پژوهشگر آیین مذهبی بیان نمود: متاسفانه توسط خود هنرمندان این عرصه به تعزیه ضربه هایی وارد شده به خصوص از زمانی که تعزیه به دست دوره گردان افتاد.

وی بیان کرد: چون این افراد به تعزیه نوعی نگاهی اقتصادی دارند، موجب شده بر پیکر مجالس تعزیه ضربه وارد شود، اکنون دیده می شود موسیقی و خود مراسم مجالس مهم را به دلیل مسائل اقتصادی با تعداد بسیار اندک اجرا می کنند.

ناصری اضافه نمود: هرچند گروه هایی که اصالت و پیشینه خود را دارند وارد این عرصه نشدند ولی ضربه های مهلکی از طریق دوره گردها وارد می شود و هنر را برای خودشان دست مایه اقتصاد نموده اند.

وی در خاتمه بیان کرد: چون این افراد زیاد هستند و از سویی ساختارهای قانونی خاص که باید باشد، وجود ندارد به همین دلیل در سطح کلان به ساماندهی این مورد پرداخته نشده است.

مجله دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

مهسان بلاگ: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای مهسان