90درصد از دوهزار هکتار گندی شاپور دیگر نیست، آن جا واقعا گندی شاپور است؟
به گزارش مجله سرگرمی، از یک سو مدیر پایگاه میراث فرهنگی گندی شاپور از حجم تخریب ها 90 درصدی گندی شاپور یاد می نماید و می گوید از حدود چهار دهه گذشته با طول حیات 18 قرنی گندی شاپور در خوزستان برابری می نماید و از سوی دیگر یک باستان شناس پیشکسوت نامیدن این محوطه را به گندی شاپور بدون وجود هیچ سند باستان شناسی اشتباه می داند.
به گزارش خبرنگاران، با سرانجام نمایش مستند وِه اَنتیوک شاپور که سه شنبه 29 آبان در تالار استاد شهناز در خانه هنرمندان برگزار گردید، یعقوب زلقی، مدیر پایگاه میراث فرهنگی گندی شاپور و ایوان کرخه در مورد وضعیت این محوطه تاریخی اظهار کرد: در بخش حفاری ها و دست یافته ها در گندی شاپور فقدان پژوهش وجود دارد، محوطه ای حدود دو هزار هکتار که عرصه تاریخی است و پژوهش ها در آن صرفا محدوده های شهری را در برمی گیرد.
او با اشاره به آنالیز هایی که در این محوطه تاریخی اجرا شده، اضافه نمود: تا کنون آثار و بناهای زیادی با پهنه جغرافیایی شاید بیش از 50 کیلومتر دورتر از گندی شاپور و در خارج از حوزه شهری جغرافیایی خوزستان شناسایی نموده ایم، از شمال و شمال شرق خوزستان به دزفول، شوش، اندیمشک و در نهایت استان لرستان و حتی کاوش های سد بختیاری یا پل طاق اشکناده (شکسته) نمونه هایی وجود دارند که آن ها از نظر پلان، فونداسیون، مواد و مصالح کاملا با سازه آبی برابری می نماید.
وی با تاکید بر این که تا کنون توانسته اند، اتفاق خوبی در این زمینه رقم بزنند، نمونه ان را مطالعات نقشه برداری در گندی شاپور دانست و ادامه داد: اهمیت این مطالعات در سایت های تاریخی اولویت بحث مطالعات نقشه برداری و عرصه و حریم گندی شاپور را در دستور کار قرار می دهد.
او ادامه داد: در بحث بازنگری گندی شاپور و آنالیز های گیرشمن در دهه 40 میلادی، بیش از دو هزار محوطه تاریخی در این منطقه ثبت شد که شاید 90 درصد آن ها امروز دیگر وجود خارجی ندارند.
زلقی با اشاره به گمانه زنی هایی توسط آدامز در این محوطه در زمان کشف منطقه، ازو جود آثار زیادی از باقی مانده های معماری شهر اطلاع داد و اضافه نمود: از دهه 50 شمسی براساس اصلاحات عرضی که در کشور شکل می گیرد، به وسیله احداث سد و ظرفیت های گسترده آن جا، این مناطق به صورت بسیار سریع در اختیار کشاورزان قرار می گیرد و از اوایل دهه 50 فعالیت های گسترده ای در آن رخ می دهد.
کشاورزان هر سال چهاردوره کشت در گندی شاپور دارند!
او با تاکید بر اینکه حجم تخریب در حدود چهار دهه گذشته با طول حیات 18 قرنی گندی شاپور برابری می نماید، گفت: اتفاق خوبی که توانسته ایم در این زمینه رقم بزنیم، مطالعات نقشه برداری گندی شاپور است. اهمیت این مطالعات در سایت های تاریخی اولویت بحث مطالعات نقشه برداری و عرصه و حریم گندی شاپور را در دستور کار قرار می دهد. در بحث بازنگری گندی شاپور و آنالیز های گیریشمن در دهه 40 میلادی بیش از دو هزار محوطه تاریخی را در این منطقه ثبت نموده است که شاید 90 درصد آن ها امروز وجود خارجی دیگر نداشته باشند.
او همچنین از آسیب شناسی اجرا شده برای این محوطه تاریخی اطلاع داد و اضافه نمود: فعالیت های کشاورزی، ساخت وسازها، شخم زدن کشاورزان، حضور احشام و سرازیر شدن فاضلاب به محوطه، هویج شویی و مرغداری از مهم ترین آسیب هایی است که تا کنون به این محوطه وارد شده اند، از سوی دیگر کشاورزان در هر چهار فصل در این محوطه تاریخی کشت می نمایند، بنابراین آبیاری زمین ها که به مرور باعث از بین رفتن کل محوطه نیز می گردد را باید به آسیب ها افزود.
از 2000 هکتار، فقط 400 متر کاوش شده/هنوز اثر ساسانی به دست نیامده
او با این وجود از برنامه ریزی 10 ساله این پایگاه و ارائه آن به سازمان میراث فرهنگی اطلاع داد و اضافه نمود: براساس برنامه ریزی های اجرا شده، پلان گندی شاپور تا 10 سال آینده تعیین می گردد، ساماندهی اولیه و پیگیردی سازه های آبی تاریخی گندی شاپور، یجاد زیرساخت های نسبی آب و برق و ... نیز در دستور کار قرار می گیرند.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی گندی شاپور و ایوان کرخه با اشاره به جدید بودن علم مطالعات ژئوفیزیک ، اضافه نمود: تا کنون فقط چیزی حدود 400 متر از 2 هزار هکتار را کاوش نموده ایم.
او ادامه داد: در محوطه کاوش شده نیز هنوز به هیچ اثری از دوره ساسانی نرسیده ام اما براساس جمع بندی ها گندی شاپور یک ناشناخته بزرگ در معماری، نجوم، ریاضی، طب، شهرسازی و مهندسی آب است و جای کار در حوزه های مختلف زیاد دارد. همچنین دست نوشته های خارج از جغرافیای ایران نیز باید در مورد این محوطه تاریخی آنالیز شوند.
گندی شاپور را می توان بازخوانی کرد
محسن حبیبی، استاد معماری و شهرسازی دانشگاه تهران نیز در سخنانی گفت: خوزستان در دل متون به دل ایرانشهر موسوم است. پایتخت های مهم ساسانی ایرانشهر از زمان ساسانی اطلاق می گردد و سراسر سرزمینی که به دنیا فرهنگی ایران تعلق داشته، ایرانشهر است. این واژه را در مقیاس یک شهر، منطقه و سرزمین داریم، بنابراین در صحبت از فرهنگ ایرانشهری هر سه مقیاس وجود دارند.
وی با بیان اینکه یک پیوند عمیق از گذشته تا امروز بین شهر و روستا وجود داشته، اضافه نمود: این وحدت که از قبل از اسلام وجوددارد را می توان گندی شاپور بازخوانی کرد. معماری و شهرسازی دوران ساسانی تا قرن چهار - پنج هجری مقاومت می نماید تا جای شهر عوض گردد.
او همچنین با اشاره به معماری دایره ای شکل بغداد گفت: اولین شهر ساسانی نیز چنین معماری دارد، از سوی دیگر واژه ها نیز در این زمینه اهمیت دارند، مانند بغداد که یک واژه فارسی است.
این مدرس دانشگاه در بخش دیگری از صحبت هایش تاکید نمود: نخستین رگه های بازار را در شهر ساسانی پیدا کردیم که در شارع بیرونی که ربظ خوانده می گردد، معرفی شده است.
موبد اردشیر خورشیدیان، جراح و متخصص بیماری های چشم نیز گفت: ایرانیان از دیرباز از پیشگامان بسیاری از دانش ها مانند ستاره شناسی، حکمت، مهندسی، دانش پزشکی، سرآمد دنیایان بوده اند و توانستند دستاوردهای بزرگی داشته باشند، بنابراین اکنون به راحتی می توان گفت که تاثیر فرهنگ و دانش ایرانی سرآمد است.
او افزود: همه به این اصل آشنا هستیم که دست کم دانشگاه جندی شاپور به تدبیر شاپور اول ساسانی برای ایجاد شهری دانشگاهی در حدود 1750 سال پیش بنیان گذاشته شد در دوران انوشیروان به اوج شکوفایی رسید. هدف این بود که همه دانشمندان برای تبادل اطلاعات جمع شوند و تبادل افکار داشته باشند.
وی در بخش دیگری از صحبت هایش با بغض از علم پزشکی در گذشته صحبت کرد و از طبقه بندی پزشکان در گذشته صحبت کرد: در ابتدا سه دسته پزشک وجود داشتند پزشک کاری یا گیاه پزشک که به زبان امروزی پزشک داخلی نامیده می گردد. داد پزشک یا پزشک قانونی دادگستری، کارت پزشک یا جراح، اما بعد از پیامبری آشور و زرتشت دو دسته پزشک دیگر که یکی از آن ها پزشک بهداشت یا روان پزشک بود نیز به این گروه ها اضافه شد.
سودابه مجاوری کارگردان فیلم مستند وه آنتیوک شاپور گفت: این فیلم هفت قسمت سریال مستند دارد که از شبکه مستند مرکز خوزستان به زودی پخش می گردد. در هر بخش موضوعات مختلفی مانند موضوعات مختلفی مانند پزشکی، تاریخ، کاوش های باستان شناسی و موارد دیگر مورد آنالیز قرار گرفته اند.
وقتی سند باستان شناسی هنوز به دست نیامده، چرا می گوئید گندی شاپور
به گزارش خبرنگاران، با سرانجام صحبت های سه کارشناس در مورد تاریخ و علم در گندی شاپور، فرهاد رهبر، باستان شناس پیشکسوت، یک سوال بیان کرد.
او خطاب به سازندگان این فیلم مستند پرسید؛ براساس کدام اسناد اعلام می کنید این محوطه گندی شاپور است؟ ان هم وقتی هنوز از مطالعات و کاوش های باستان شناسی خود هیچ سندی به دست نیاورده اید؟
رهبر همچنین خطاب به خبرنگار خبرنگاران در این زمینه شرح داد: باستان شناسان معمولا به 40 تا 50 درصد از متون تاریخی استناد می نمایند و برای تائید صد درصد محوطه های تاریخی احتیاج به اسنادی داریم که از آن محوطه ها در زمان کاوش به دست امده باشد، داریم.
وی به محوطه تاریخی هگمتانه نیز اشاره نمود و گفت: دوستانِ باستان شناسم می گویند هگمتانه پایتخت مادهاست، در حالی که بیش از چند فصل در این محوطه کاوش شده اما هنوز هیچ اثری از دوران ماد در این محوطه به دست نیاورده اند، معتقدم این به آن معناست که باید جای دیگری را در برای به دست آوردن محوطه مادها جستجو کرد.
او با تاکید بر این که باستان شناسان در گندی شاپور نیز هنوز حتی یک سفال از دوره ساسانی پیدا ننموده اند، ادامه داد: بر چه اساسی فیلمی مانند وه انتیوک شاپور ساخته می گردد، وقتی هنوز هیچ سند باستان شناسی برای اثبات این ادعا وجود ندارد.
رهبر با بیان این که متون هم می توانند اشتباه نمایند، اضافه نمود: چطور می توان از شهری به این بزرگی و با این عظمت هیچ اثری به دست نیاورد؟
در حالی رهبر این صحبت را مطرح می نماید که آبان ماه سال گذشته، محمدرضا عصاری، رییس دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول اظهار داشت: سابقه تاسیس 1750 ساله دانشگاه باستانی جندی شاپور دزفول، سوم نوامبر 2017 در فهرست یونسکو ثبت شد.
منبع: خبرگزاری ایسنامجله دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه
مهسان بلاگ: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای مهسان